1. Ro-Ro ve Yükleme Operasyonları
RO-RO TAŞIMACILIĞI:
Treyler, çekici veya konteyner gibi tekerlekli yüklerin özel rampalar aracılığıyla gemilere yüklenip boşaltıldığı taşımacılık türüdür.
ROLL TRAILER (ROLL TREYLER):
Tekerlekli platform şeklindeki özel dorse tipidir. Genellikle konteyner, proje yükü veya taşmalı yüklerin Ro-Ro gemilerinde taşınmasında kullanılır.
RAMP OPERATION (Rampa Operasyonu):
Araçların veya treylerin terminal rampaları üzerinden gemiye alınması veya gemiden indirilmesi işlemidir.
STEVEDORING:
Geminin yükleme ve boşaltma operasyonlarının liman personeli tarafından yapılması hizmetidir.
STUFFING / UNSTUFFING:
Konteynerin içine yükleme (stuffing) veya içinin boşaltılması (unstuffing) işlemidir.
SHIFTING:
Gemide veya terminal sahasında yükün bir konumdan başka bir konuma aktarılması işlemidir.
2. Terminal ve Depolama Hizmetleri
ARDİYE HİZMETİ:
İthalat, ihracat, transit, reefer, IMDG, taşmalı, flat rack, tekne vb. konteynerlerin işletme gözetiminde liman sahasında muhafaza edilmesi hizmetidir.
STORAGE:
Liman sahasında konteyner veya yükün geçici olarak depolanması.
THC (Terminal Handling Charge):
Konteyner veya yüke verilen indirme, bindirme, aktarma, istifleme, taşıma ve transfer gibi tüm elleçleme hizmetlerinin genel adıdır.
CFS (Container Freight Station):
Konteyner içi yükleme/boşaltma, muayene ve gümrükleme işlemlerinin yapıldığı terminal sahasıdır.
KAPALI AMBAR:
Gümrüklü saha içinde bulunan, kapalı tipte geçici depolama alanıdır.
3. Çevre ve Atık Yönetimi
ATIK KABUL TESİSİ:
Gemilerden kaynaklanan atıkların (slaç, sintine, atık yağ, evsel atıksu vb.) alındığı ve çevre mevzuatına uygun şekilde bertaraf edildiği tesistir.
GEÇİCİ TEHLİKELİ ATIK DEPOLAMA ALANI:
Tehlikeli atıkların çevreye zarar vermeden geçici süreyle tutulduğu, geri dönüşüm veya bertaraf öncesi depolama alanıdır.
4. Taşımacılık ve Lojistik Terimleri
INTERMODAL TAŞIMACILIK:
Bir yükün aynı taşıma birimi (örneğin konteyner veya treyler) içinde, farklı taşıma modları (kara, deniz, demiryolu vb.) arasında aktarılmadan taşınması yöntemidir.
SWAP BODY:
Konteyner benzeri, taşımada kullanılan ancak sabit ayakları sayesinde tır dorsesinden indirilebilen özel yük kasasıdır. Genellikle intermodal taşımacılıkta kullanılır.
TERMINAL TRAKTÖR:
Ro-Ro gemilerinde ve terminal sahasında treylerin kısa mesafeli hareketini sağlayan özel dizayn edilmiş çekici araçtır.
IMDG (International Maritime Dangerous Goods Code):
Denizyoluyla taşınan tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, paketlenmesi ve taşınmasına ilişkin uluslararası düzenlemedir.
ADR (Accord Dangereux Routier):
Karayolu ile taşınan tehlikeli maddelerin güvenli taşınmasını düzenleyen uluslararası anlaşmadır.
REEFER KONTEYNER:
Sıcaklık kontrollü yüklerin (gıda, ilaç vb.) taşınması için soğutma sistemiyle donatılmış konteyner türüdür.
5. Gümrük ve Belgelendirme Terimleri
BEYANNAME:
İthalat veya ihracat işlemlerinde yükün türü, miktarı ve değeri gibi bilgilerin gümrüğe resmi olarak bildirildiği belgedir.
ÖZET BEYAN:
Yükün Türkiye Gümrük Bölgesi’ne giriş veya çıkışı öncesinde, taşıyıcı veya temsilcisi tarafından elektronik ortamda verilen özet nitelikli beyan belgesidir.
T1 BELGESİ:
Avrupa Birliği veya ortak transit ülkeleri arasında taşınan eşyanın gümrük denetimi altında taşındığını gösteren transit belgesidir.
A.TR BELGESİ:
Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki gümrük birliği kapsamında serbest dolaşımda bulunan mallar için düzenlenen menşe belgesidir.
GEÇİŞ BELGESİ:
Uluslararası karayolu taşımacılığında, taşıtın yabancı bir ülkenin topraklarından geçişine izin veren resmî belgedir.
GEÇİCİ KABUL:
Gümrük mevzuatı gereği, konteynerin veya taşıma biriminin geçici süreyle ülkeye girişinde uygulanan, çıkışta iade edilen işlem türüdür.
6. Güvenlik ve Kontrol
X-RAY KONTROL SİSTEMİ:
Liman giriş ve çıkışlarında konteyner, araç veya yüklerin içeriğinin görüntülenmesi ve güvenlik taramasının yapılmasını sağlayan cihaz sistemidir.
SHORE PASS (Saha Giriş İzni):
Liman sahasına geçici süreyle giriş hakkı sağlayan izin belgesidir.
7. Navlun ve Süre Terimleri
DEMURAJ:
Geminin veya konteynerin tanınan yükleme/boşaltma süresini aşması halinde uygulanan bekleme ücretidir.
FREE TIME:
Yük veya konteynerin demuraj uygulanmadan limanda bekleyebileceği serbest süredir.
CAF (Currency Adjustment Factor):
Döviz kurlarındaki dalgalanmaların navluna yansıtılması amacıyla uygulanan ek ücrettir.
BAF (Bunker Adjustment Factor):
Yakıt fiyatlarındaki değişikliklerin navluna dahil edilmesi için kullanılan ek katsayıdır.
PRİMAJ:
Armatörün riskini azaltmak amacıyla uyguladığı ek ücret, genellikle ihracat navlunlarında görülür.
8. Taşımacılık Rolleri ve Belgeleri
ARMATÖR:
Geminin sahibi veya taşıyıcı sıfatıyla taşıma yapan kişi ya da kuruluştur.
ACENTE:
Bir limanda armatör veya taşıyıcı adına faaliyet gösteren, gemi operasyonlarını temsil eden kuruluştur.
FORWARDER:
Taşımacılığın tüm modlarında yük organizasyonu, sigorta, gümrükleme ve lojistik koordinasyonu sağlayan organizatördür.
NVOCC:
Kendi gemisi olmadan taşıma hizmeti organize eden taşıyıcı türüdür.
CO-LOADER:
Başka forwarderların yüklerini konsolide ederek kendi yüküyle birlikte taşıyan firmadır.
BROKER:
Yükleyici ile armatör arasında aracılık yapan, komisyon karşılığı hizmet veren kişidir.
